Thật dễ dàng để tự gọi mình là bậc thầy ở một lĩnh vực nào đó, nhưng để trở thành bậc thầy thì thật khó.
Hóa ra, có một quy trình phát triển gồm 5 giai đoạn rõ ràng mà bạn cần phải trải qua.
Vào năm 1980, Stuart và Hubert Dreyfus đã viết một bài báo xuất sắc với tựa đề “Mô hình năm giai đoạn của các hoạt động tinh thần liên quan đến việc tiếp thu kỹ năng có định hướng”. Kể từ đó, nó là mô hình tham khảo và nền tảng cho cách một người nào đó phát triển từ người mới thành thạo.
Năm giai đoạn là:
• Người mới: người mới bắt đầu với những điều cơ bản và chỉ có thể tuân theo các quy tắc và lặp lại những gì đã được dạy cho họ.
• Năng lực: có thể từng bước áp dụng những gì đã học vào bối cảnh cụ thể và quản lý được miễn là không có vấn đề gì xảy ra.
• Thành thạo: có thể xử lý các tình huống một cách tổng thể, hiểu được sự khác biệt, nhìn ra các mối liên hệ và giải quyết các trường hợp ngoại lệ.
• Chuyên môn: có khả năng trừu tượng hóa các tình huống cụ thể và làm việc trong mọi bối cảnh, chủ yếu dựa vào trực giác.
• Làm chủ: có thể làm việc dễ dàng và tự động, hoàn toàn say mê với công việc được giao.
Đây không chỉ là để tạo ra một số loại thứ bậc hoặc cấp độ. Sự liên quan chính là mọi người học khác nhau ở các giai đoạn khác nhau.
Ở giai đoạn Sơ cấp và Năng lực, việc học cần phải được định hướng theo quy tắc và dựa trên hướng dẫn. Người học cần có một quy trình và hướng dẫn rõ ràng để họ có thể hiểu và làm theo.
Ở giai đoạn Thành thạo và Chuyên môn, việc học tập chủ yếu dựa trên sự phát triển cá nhân và tích lũy kinh nghiệm trong các hoàn cảnh khác nhau.
Và ở giai đoạn Thành thạo, việc học tập hoàn toàn mang tính cá nhân. Thay vì lắng nghe huấn luyện viên hoặc các trường hợp thực hành, ở giai đoạn này cách học tốt nhất là tự mình tìm ra mọi thứ.
Tôi đã trải qua quá trình này để đạt được một mức độ thành thạo nhất định về chiến lược và đang ở giai đoạn “tự mình tìm ra nó” được một thời gian khá lâu. Dựa vào đó, tôi cũng quyết định muốn giúp những người khác phát triển mức độ thành thạo tương tự, ít nhất là đến mức Chuyên môn— từ đó đi theo các giai đoạn và sự khác biệt của chúng.
—-/$/—-
It’s easy to call yourself a master at something, but hard to become one.
As it turns out, there’s a clear, five-stage development process you need to go through.
Already in 1980, Stuart and Hubert Dreyfus wrote a phenomenal article with the title “A five stage model of the mental activities involved in directed skill acquisition.” Ever since, it is a reference model and foundation for how someone develops from novice to master.
The five stages are:
• Novice: newbies that start with the basics and that can only follow the rules and repeat what has been shown to them.
• Competence: able to apply what is learned step by step to a specific context and manage as long as no problems pop up.
• Proficiency: able to treat situations as a whole, understand differences, see connections, and deal with exceptions.
• Expertise: able to abstract from specific situations and work in every context, relying largely on intuition.
• Mastery: able to work effortlessly and automatically, being fully absorbed in and by the work delivered.
This is not just to create some sort of hierarchy or levels. The main relevance is that people learn differently at different stages.
At the Novice and Competence stages, learning needs to be rule-driven and instruction-based. Learners need a clear process and guidelines that they can understand and follow.
At the Proficiency and Expertise stages, learning is much more based on personal development and gaining experience in different circumstances.
And, at the Mastery stage, learning is entirely individual. Rather than listening to a trainer or practicing cases, at this stage the best way to learn is to figure things out yourself.
I’ve gone through this process to achieve a certain level of mastery in strategy and am at the stage of “figuring it out myself” for quite a while now. Based on that, I’ve also decided I want to help others develop the same level of mastery, at least to the level of Expertise— thereby following the stages and their differences.
#r2ceo